มองผ่านกระจกคงไม่ชัดเจน ทางร่างกายชาวพุทธเคร่งครัดเห็นเป็น ผัสสะ และอินทรีย์ธาตุ แต่มองทางผลการกระทำถือเป็นสาระความงามตามแบบกรรมดี กรรมวิธีจึงสำคัญ บ้างพิถีพิถัน บ้างแบบชาวบ้านชนบทเรียบง่าย ฯ เนื้อแท้จริง คือ ผล รู้ผลงาน ดูงาม รู้ผลที่ทำยิ่งงาม ความงดงามคือวิถีปฏิบัติ ให้รู้ผล ยิ่งรู้ผลก่อนยิ่งงดงาม
จึงไม่แปลกชาวพุทธเคร่งครัด ที่จะทำวิถีให้เรียบง่าย ต่อผล
และแนวทางที่เข้าใจมันไม่ง่ายนักถ้านั้นคือผลโดยปราศจากเหตุ แลเหตุนั้นมีเนื้อเรื่องที่จริง
ความจริง กับ ผลของการกระทำ ของชาวพุทธหนองคายจึง ไร้สาระหรือออกแนวอิทธิฤทธิ์ปาฏิหาริย์แบบจักรๆวงศ์
นี่คงเป็นสมมุติฐานที่ได้จากข้อมูลของสื่อ ไม่ได้ไปสัมผัสจริง
มาวันนี้จะไปเรียนรู้ บริบทที่ ชาวหนองคายจะเป็นในรูปแบบไหน
แต่โดยส่วนตัวก็ เป็นเรื่องจริงของ ชาวหนองคายต่อพญานาค
ไม่ใช่เพราะความเชื่อตามๆกันมาแต่ได้คิดแบบองค์รวม ธรรมชาติมีอะไรหลายอย่างมากกว่าที่เราคิด
สิ่งหนึ่งที่ได้ตระหนักถึงเสมอ สรรพสัตว์เกิดขึ้นได้และรวดเร็วดัดแปลง มีสัตว์บางจำพวกได้สูญพันธ์ุและหายาก เป็นทำนองแพ้เภทภัยตัวเอง
การต่อสู้กับธรรมชาติก็ดี ห่วงโซ่อาหารในระบบนิเวศน์ของสิ่งมีชีวิตก็ดี ในท้ายสุดก็จะมีการล้มหายตายจากของการทำลายล้างซึ่งสิ่งมีชีวิตที่เจริญย่อมรอดและต้องการรู้ล่วงหน้าถึงเภทภัยธรรมชาติ แน่นอนมนุษย์เป็นสิ่งมีชีวิตที่เจริญยิ่ง และได้ค้นหาสัจจธรรมของการมีอยู่เหนือธรรมชาติ เพื่อความอยู่รอด ดั่งเช่น พญานาค ของชาวหนองคาย
ส่วนตัวคิดว่าเป็น เรื่องจริง เกี่ยวกับพญานาค เป็นสิ่งหนึ่งที่หายากมากๆ ในตำนานนิยายของพระไตรปิฎก หรือชาดก ถ้าบันทึกไว้ก็ดูเป็นสิ่งน่าเชื่อถือของชาวพุทธ แต่มันอาจคลุมเครือ เพราะนานมาก
แน่นอนทีเดียวไม่ต่างจากไดโนเสาร์นัก และ เราควรจะกราบไหว้สิ่งเหล่านี้หรือไม่อย่างไร
รากฐานของความเชื่อในชาวพุทธเป็น วิญญาณ
